Có một số chiến lược đơn giản có thể sử dụng để giảm Price Impact của AMM như tìm kiếm các thị trường thanh khoản cao nhất hay đa dạng hóa giao dịch.
Mỗi ngày có hàng nghìn người lần đầu tiên sử dụng các sàn giao dịch phi tập trung (DEX). Tuy nhiên, các đặc điểm của chuỗi công khai thường khiến những người mới bước chân vào thị trường này cảm thấy bỡ ngỡ, kể cả những người đã quen với các sàn giao dịch truyền thống.
Kết quả là tiền của những người giao dịch này chảy sang những nhà giao dịch ăn chênh lệch giá và những người khác. Ngoài ra trên AMM, bạn nào có kỹ năng tốt, sẽ biết cách làm BOT FrontRunning để kiếm lời.
Khái Niệm Chung về Automated Market Maker (AMM)
Automated Market Maker (AMM) là các nhà tạo lập thị trường tự động, trong đó chúng ta cần lưu ý đến các khái niệm về pool thanh khoản, các mô hình định giá của AMM để tối ưu hóa các giao dịch và giảm Price Impact của AMM.
Chúng ta có thể phân chia chi phí mỗi giao dịch thành các phần sau:
- Tác động giá (Price Impact) hay sự chênh lệch giữa giá thị trường với giá ước tính do DEX cung cấp
- Phí môi giới hoặc phí giao dịch
- Độ trượt giá (Slippage)
- Phí giao dịch của blockchain nền tảng
Trong bài viết này, chúng ta sẽ thảo luận về chi phí đầu tiên và cũng là chi phí quan trọng nhất: Price Impact. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu:
- Automated Market Marker (AMM) của Uniswap v2, Sushiswap và Balancer định giá như thế nào;
- Một số chiến lược đơn giản để giảm Price Impact trong giao dịch.
Lưu ý: Các DEX khác sử dụng sổ lệnh tập trung (như Serum) hoặc đấu giá (như Gnosis) sẽ không được thảo luận trong bài viết này.
Thị trường ngày càng tiến hóa, và việc trong tương lai gần, việc BOT giao dịch định lượng (quant trading) sẽ thống trị thị trường là điều không thể tránh khỏi. Do đó, với người giao dịch phổ thông, việc nắm được các chiến lược đơn giản là hết sức cần thiết.
Ở bài viết tiếp theo, Blog Đầu Tư sẽ giới thiệu tới các bạn loại hình AMM mới cao cấp hơn.
Pool thanh khoản là gì?
Pool thanh khoản là một hợp đồng thông minh, trong đó lưu trữ hai hoặc nhiều loại token và bất kỳ ai cũng được gửi và rút tiền trong đó, nhưng phải tuân theo các quy tắc cụ thể.
Phần lớn các sàn giao dịch phi tập trung có rất nhiều pool thanh khoản, mỗi pool đại diện cho các cặp giao dịch khác nhau, chẳng hạn như ETH/WBTC. Thay vì kết hợp người mua và người bán trong sổ lệnh, các pool thanh khoản này đóng vai trò như AMM.
Một trong những quy tắc là công thức không đổi x * y = k , trong đó x và y đại diện cho lượng dự trữ hai token A và B.
Để rút một lượng token A nhất định, người dùng phải gửi một lượng token B theo tỷ lệ để duy trì giá trị k không đổi (lưu ý: chi phí của mỗi giao dịch sẽ làm giá trị k tăng lên một chút).
Cách AMM định giá?
Cách định giá của AMM khá đơn giản, theo công thức không đổi ở trên: x * y = k, giá của token A có thể được tính đơn giản bằng cách chia lượng dự trữ của token B cho lượng dự trữ của token A
Giá token A = Lượng dự trữ token B / Lượng dự trữ token A.
Các công thức AMM khác nhau sẽ tạo ra các đường cong giá khác nhau. Giả sử pool thanh khoản Uniswap v2 có 15 token Y, nó sẽ chỉ trả 0,1 token X cho mỗi token Y. Nhưng khi chỉ có 2,5 token Y, nó sẽ trả 4,0 token X. Các đường cong giá khác nhằm mục đích tập trung thanh khoản nhiều hơn ở một mức giá nhất định (ví dụ: 1,0 đối với stablecoin). Nguồn: Curve Whitepaper
Một ví dụ thực tế hơn, pool ETH/WBTC của Uniswap có 2.700 WBTC và 86.000 ETH. Tỷ lệ dự trữ này có nghĩa là giá thị trường (market price) của ETH lúc này là 2.700 / 86.000 = 0,0314 WBTC.
Điều quan trọng, AMM sẽ không cập nhật giá này như các thị trường khác. Giá thị trường sẽ chỉ thay đổi khi tỷ lệ dự trữ các token trong pool thay đổi, tức là nó sẽ thay đổi khi ai đó giao dịch trong đó.
Ví dụ: điều gì sẽ xảy ra nếu giá ETH trên Binance giảm xuống 0,0310 WBTC? Điều này có nghĩa là các pool thanh khoản của Uniswap hiện đang mua ETH với giá cao, tạo ra cơ hội kinh doanh chênh lệch giá.
Những người kinh doanh chênh lệch giá mua ETH “giá rẻ” trên Binance và sau đó bán trên Uniswap để kiếm lời. Họ sẽ tiếp tục làm như vậy cho đến khi giá ETH của Uniswap trở thành 0,0310 WBTC (giống như Binance) và họ không còn kiếm được lợi nhuận bằng cách bán ra nữa.
Trong ví dụ trên, điều này sẽ xảy ra sau khi bán 550 ETH cho pool để đổi lấy 17,2 WBTC (để đơn giản, chúng ta bỏ qua phí và gas ở đây). Do đó, ngay cả khi AMM không cập nhật giá dựa trên thông tin thực tế, những người giao dịch vẫn có thể kỳ vọng giá của AMM sẽ bám sát giá thị trường toàn cầu.
Price Impact là gì?
Mặc dù chúng ta đã hiểu cách tính giá thị trường hiện tại dựa trên tỷ lệ lượng dự trữ của hai token nhưng giá thị trường chỉ đại diện cho giá AMM muốn cho một token. Tuy nhiên, trên thực tế, trader thường mua và bán nhiều token cùng một lúc và chi phí mỗi token cao hơn so với trước đó.
Sự khác biệt giữa giá thị trường hiện tại và giá giao dịch dự kiến được gọi là price impact (tác động giá).
Price Impact là kết quả của hai yếu tố sau:
- Tỷ lệ khối lượng giao dịch của bạn trong pool thanh khoản;
- Các quy tắc giao dịch pool thanh khoản sử dụng (ví dụ: công thức không đổi).
Ở biểu đồ trên diễn tả so sánh giá giao dịch trung bình (trục y bên trái) và price impact (trục y bên phải) theo các khối lượng lệnh khác nhau (trục x). Cả hai thông số này đều tăng khi khối lượng lệnh tăng lên.
Khi tỷ trọng của khối lượng lệnh so với pool thanh khoản tăng, thì giá giao dịch sẽ cao hơn nhiều so với giá thị trường.
Hình trên là minh họa sau khi một lệnh bán 10 WBTC được đặt trong các pool thanh khoản có khối lượng khác nhau trên Uniswap v2 (trục x). Khối lượng pool thanh khoản là tổng giá trị lượng dự trữ của hai tài sản trong pool.
Lệnh bán 10 WBTC lần lượt chiếm 0,19%, 1,85% và 18,52% trong các pool thanh khoản khác nhau. Do đó, dựa trên kinh nghiệm, price impact của lệnh bạn gấp đôi tỷ lệ khối lượng lệnh của bạn so với pool thanh khoản.
Cách giảm Price Impact của AMM?
Như chúng tôi đã nói, price impact chiếm phần lớn trong tổng chi phí thực hiện một giao dịch. Dưới đây là một số chiến lược đơn giản có thể giúp bạn giảm thiểu price impact.
Tìm thị trường có chiều sâu thanh khoản nhất
Chúng ta đã hiểu price impact phụ thuộc vào khối lượng giao dịch so với pool thanh khoản hoặc khối lượng thị trường.
Do đó, chúng ta muốn tìm được pool giao dịch có tính thanh khoản cao nhất trong một khoảng giá nhất định để giá giao dịch càng sát với giá thị trường càng tốt.
Tập trung vào các thị trường khác ngoài DeFi
Vì tính thanh khoản của AMM trải rộng trong một phạm vi giá liên tục, nên thường có rất ít thanh khoản tập trung gần giá thị trường hiện tại. Đây là vấn đề mà nhiều sàn giao dịch phi tập trung đang cố gắng giải quyết.
Ví dụ, Uniswap v3 cho phép các nhà tạo lập thị trường đặt tính thanh khoản tập trung gần với giá thị trường hiện tại, từ đó khiến giá cạnh tranh hơn so với các sàn giao dịch tập trung.
Nếu có một giao dịch làm thay đổi giá token trên một sàn giao dịch phi tập trung và token đó vẫn được giao dịch ở các thị trường khác, thì sẽ có cơ hội giao dịch chênh lệch giá.
Các nhà giao dịch chênh lệch giá sẽ thực hiện các giao dịch “chạy lùi lại” (tức là chèn các giao dịch của họ ngay sau một giao dịch nào đó), để giá trên sàn giao dịch phi tập trung trở ngược lại về giá thị trường toàn cầu.
Rõ ràng, sự tồn tại của chênh lệch giá như vậy tự nó là bằng chứng của một sai lầm, bởi vì những người giao dịch không khác gì đang dồn tiền cho những người giao dịch chênh lệch giá.
Điều này đặt ra một câu hỏi:
“Bạn có nên chấp nhận price impact hơn 2% -3% để thực hiện các giao dịch trên chuỗi trong khi vẫn còn có nhiều thị trường khác?”
Câu hỏi quan trọng về Price Impact.
Chú ý đến phí giao dịch
AMM tính phí giao dịch 0,3%, nghĩa là chênh lệch giữa lệnh mua tốt nhất và lệnh bán tốt nhất là 0,6%. Trong phạm vi này, AMM sẽ không đưa ra báo giá. Nói cách khác, ngay cả những AMM có tính thanh khoản cao nhất rõ ràng cũng có price impact 0,3%.
Giảm thiểu phí price impact là cực kỳ quan trọng, đặc biệt đối với các giao dịch có rất ít price impact trên các sàn giao dịch tập trung. Do đó, có thể nói các sàn giao dịch tập trung là một nền tảng thực hiện giao dịch tốt hơn. (Để so sánh, phí cho cùng một giao dịch có thể là 0,1% trên Binance, 0,07% trên sàn FTX, hay phí giao dịch 0.3% trên CherrySwap).
Chia nhỏ nhiều giao dịch
Đầu tiên, chúng ta có thể chia nhỏ một giao dịch thành nhiều giao dịch nhỏ hơn. Điều này đặc biệt phù hợp đối với những người giao dịch thích sử dụng các sàn giao dịch phi tập trung hơn, bất kể có các thị trường thanh khoản khác bên ngoài lĩnh vực DeFi hay không.
Ví dụ: mua 20% mỗi lần và sau đó đợi những người kinh doanh chênh lệch giá phục hồi giá trở lại sau mỗi giao dịch. Năm lệnh này sẽ có price impact thấp hơn một lệnh lớn, nhưng chi phí gas sẽ cao hơn và thời gian thực hiện sẽ lâu hơn.
Số lượng giao dịch càng lớn, thì chiến lược này càng có lợi. Chiến lược này cũng có thể áp dụng hiệu quả cho stablecoin.
Chi phí của các giao dịch trực tiếp không nhất thiết lúc nào cũng rẻ hơn
Không phải tất cả mọi giao dịch đều có cặp giao dịch trực tiếp, và ngay cả có đi nữa, nó cũng không lúc nào cũng rẻ hơn so với việc sử dụng đồng tiền trung gian.
Ví dụ: mặc dù có cặp giao dịch trực tiếp giữa token A và B, nhưng con đường giao dịch từ A → ETH → B thường rẻ hơn nếu các cặp token A-ETH và ETH-B có tính thanh khoản cao hơn. Dựa trên điều này, trình tổng hợp (aggregator) là rất hữu ích, ngay cả khi bạn chỉ dùng để xem gợi ý con đường giao dịch.
Sử dụng trình tổng hợp (aggregator) DEX
Cuối cùng, bạn có thể sử dụng trình tổng hợp (aggregator) DEX như 1inch, Matcha hoặc Paraswap. Các trình tổng hợp này tương đương với định tuyến lệnh thông minh (smart order routing) trong DeFi và hiệu quả vì AMM bán token đầu tiên với giá thấp hơn token thứ 10.
Bất cứ khi nào một token được giao dịch trong nhiều pool thanh khoản, thì trình tổng hợp (aggregator) sẽ mua token từ tất cả các pool thanh khoản để giảm thiểu price impact của mỗi pool.
Thay vì trải rộng giao dịch trên một khoảng thời gian trong một thị trường, lệnh sẽ được thực hiện ngay lập tức và trải rộng ra nhiều thị trường có thể. Giống như chia nhỏ các giao dịch thủ công, chi phí gas của giao dịch trên trình tổng hợp cũng cao hơn so với một giao dịch đơn lẻ.
Chiến lược tối ưu để mua 10 AAVE ($3.200), 50 AAVE ($16.000), 100 AAVE ($32.000) và 200 ($64.000) bằng ETH. Giao dịch càng lớn, càng có nhiều sàn giao dịch được định tuyến, nhằm tránh tác động quá mức đến một pool thanh khoản duy nhất.
Trong bài viết thứ hai của loạt bài này, chúng ta sẽ thảo luận về độ trượt giá (slippage). Hầu như tất cả các giao dịch AMM dễ trở thành giao dịch chạy trước (frontrunning), và cuối cùng chúng sẽ được giao dịch ở mức trượt giá tối đa mà những người giao dịch sẵn sàng chấp nhận.
Kết Luận
Đây là một “đặc điểm” riêng của giao dịch chuỗi công khai không thể tránh khỏi trong mô hình sàng giao dịch phi tập trung hiện nay. Chi phí này chỉ có thể được chuyển giao, dẫn đến tình trạng “tiến thoái lưỡng nan.”
Trên đây là một số tổng quát về AMM, Price Impact cũng như cách chiến lược đơn giản nhằm tối ưu giảm Price Impact của AMM.
Tham khảo: Paradigm Research
thank you